Niet inheems, wél ingeburgerd en waardevol

In het vroege voorjaar, nog vóór dat de bomen en heesters blad krijgen, is het de tijd van de stinzenplanten. Dat zijn bloembolletjes, knol- en wortelgewassen die ook in je eigen tuin de borders opvrolijken op plekjes die de rest van de zomer schaduwrijk zijn.

Stinzenplanten zijn door avonturiers en botanisten vanaf het begin van de 16de eeuw geïntroduceerd in West-Europa. In die tijd verzamelden rijke mensen bijzondere planten uit de hele wereld om mee te pronken. Het is dus geen wonder dat stinzenplanten werden geplant bij buitenplaatsen, kastelen en landgoederen (stinzen genaamd) waar ze vervolgens door de eeuwen heen konden verwilderen.

Carolus Clusius: reislustig botanicus uit de 16de eeuw

Wat ik er grappig aan vind is dat sommige van de landhuizen al lang zijn verdwenen, maar de stinzenplanten er nog altijd vrolijk bloeien. Die bollen waren nog eens een goede investering....! Overigens zijn stinzenplanten gelukkig allang niet meer alleen voor de rijken. En ook in een klein tuintje kun je er altijd wel een plekje voor vinden.

Stinzenplanten zijn dus van oorsprong niet inheems, wél ingeburgerd en waardevol voor de biodiversiteit, óók in onze tuinen. Ze zijn een noodzakelijke voedselbron voor insecten in het vroege voorjaar als er verder nog niets bloeit. Ze helpen de insecten overleven die als gevolg van de klimaatverandering steeds vroeger uitvliegen op zoek naar nectar.

Vrijwel tegelijk met het sneeuwklokje in bloei: de winterakoniet

In de heemparken in Amstelveen vind je talrijke voorbeelden van deze stinzenplanten. Ze hebben prachtige namen: holwortel, knikkend vogelmelk, kievitsbloem, sneeuwklokje, lenteklokje, zomerklokje, sneeuwroem, vingerhelmbloem, winterakoniet. Andere plantnamen zeggen iets over de standplaats: bosanemoon, bostulp, boshyacinth. Ze staan graag op humusrijke grond onder bomen en struiken. Ook wilde narcissen zijn stinzenplanten. Er is keus genoeg.

Ik maakte er dit filmpje over, waarin ik een paar stinzenplanten aan je voorstel. Het zijn de hekkensluiters van het seizoen, want met warme temperaturen zijn veel stinzenplanten al vroeg in het jaar uitgebloeid. https://youtu.be/hq7m2qHgI6g

Stinzenplanten en dan met name de bloembolletjes kun je in de herfst weer volop verkrijgen en in de grond stoppen. Zo bereid je je tijdig voor op de volgende lente en de lentes van volgende jaren. Want eenmaal in de grond gestopt kun je ze laten zitten en krijg je er elk jaar meer van.

In de lente kun je andere, zomerbloeiende bloembollen planten: dahlia's, gladiolen, crocosmia, lelies, habranthus, zantedeschia en fresia's, maar let op: die zijn niet allemaal bestand tegen nachtvorst en moet je op tijd weer uitgraven en bewaren op een vorstvrije plaats.